Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Chiếc lá mùa thu
Lượt xem: 24605
17/12/2014 20:54
Kể từ ngày tháng ta mất nhau
Hai đứa âm thầm một nỗi đau
Lòng cố quên đi sao vẫn nhớ
Những kỷ niệm xưa thuở ban đầu
Sắc hoa biệt ly
Lượt xem: 17667
17/12/2014 20:53
Một chiều thu ấy biệt ly
Câu thơ em viết còn gì cho nhau
Lá vàng tan tác rơi mau
Dáng hoa tim vỡ trong màu mắt em
Tiếng thu rơi
Lượt xem: 32026
17/12/2014 20:52
Song cửa đọng buồn những vì sao
Tôi nằm cố vỗ giấc chiêm bao
Từ buổi anh đi không trở lại
Lá úa mùa thu đã bao mùa
Tóc thề lệch một đường ngôi
Lượt xem: 22525
17/12/2014 20:51
Từ lâu lắm anh không còn viết nữa
Bài thơ tình thuở ấy chỉ riêng em
Lệch đường ngôi bờ tóc đổ nghiêng nghiêng
Mắt xa xăm gởi hồn qua khung cửa
Phiến đá mùa xuân
Lượt xem: 25160
17/12/2014 20:50
Nắng không rơi ướt bên hè
Mà nghe thăm thẳm xuân về hay chưa
Như cơn gió bấc đầu mùa
Lạnh trong nỗi nhớ hạt mưa xứ người
Thầm gọi mùa xuân
Lượt xem: 31488
17/12/2014 20:50
Em hãy nhớ những gì mình nói nhé
Là tình yêu không thể có hai lời
Là trong tim chỉ có một người thôi
Để giấc mơ không còn là huyễn hoặc
Nón bài thơ trong tà áo tím
Lượt xem: 15589
17/12/2014 20:49
O mần chi đứng bên bờ sông vắng
Tóc O dài tha thướt trong gió bay
Có phải là O đang đứng chờ ai
Đôi mắt O sao mà tha thiết quá
Bâng khuâng gọi mãi tên người
Lượt xem: 25349
17/12/2014 20:48
Bâng khuâng gọi mãi tên người
Tháng ba lành lạnh bỗng trời đổ mưa
Gió xuân vừa chớm giao mùa
Vắng em bỗng thấy như thừa bóng tôi
Bình bát quê nghèo
Lượt xem: 22722
17/12/2014 20:47
Có những lúc tôi ôm ngày mộng ngủ
Mơ trở về những ngày tháng xa xưa
Mái nhà tranh nằm dưới bóng hàng dừa
Con sông quê bên bồi và bên lỡ
Nỗi buồn hoa mua
Lượt xem: 21637
17/12/2014 20:43
Ngày xưa ngày xửa ngày xưa
Ngày còn thắt bím ngày chưa biết gì
Theo anh em cũng đánh bi
Trò chơi cút bắt kém gì con trai
Hiển thị 1721 - 1730 tin trong 2681 kết quả